Monday, April 25, 2016

Bloomberg-ին տված հարցազրույցում Սերժ Սարգսյանն արմատապես փոխում է Հայաստանի հռետորաբանությունը՝ Արցախի հարցում

ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանը հարցազրույց է տվել հեղինակավոր Bloomberg պարբերականին, որի ժամանակ հիմնականում խոսացել է Արցախյան հակամարտության շուրջ լարվածության աճից և Քառօրյա պատերազմից։ Հարցազրույցը խիստ ուշագրավ է, քանի որ սա վերջին տարիներին հնչած ամենասուր և ամենաառարկայական հայտարությունն էր՝ արված ՀՀ Նախագահի կողմից։

Առանձնացնենք երկու կարևոր դրույթ՝ Սարգասյանի ասածներից․

1․ Ռուս խաղղաղապահների տեղակայումն Արցախում այժմ անհնար է, թեև ժամանակին նման տարբերակ քննարկվել է։ Անհնար է, որովհետև իրադրությունն է փոխվել և այլևս նման հարցի քննարկումներն անգամ ակտուալ չեն։

2․ ՀՀ-ի համար սպասելի չէր Ադրբեջանական ագրեսիան։ Անսպասելի չի լինի նաև դրա կրկնությունը։ Տրամաբանությունը դա է հուշում, իսկ Հայաստանը պատրաստ է մարտահրավերների։ Այսօրվա փրուն խաղաղությունը պահպանվում է զուտ մեր համբերության ու կառուցողականության ոգու հաշվին, բայց դա հավերժ չի կարող շարունակվել։

Սա մերկապարանոց հռետորաբանության շարքից չէ։ Դիվանագիտական լեզվից թարգմանած, սա նշանակում, որ Հաայաստանը կոշտացնում է իր դիրքորոշումը բանակցային գործընթացում ու հայտարարում, որ 4-օրյա պատերամից հետո, մենք ունենք այլ իրականություն, որտեղ նախկինում քննարկված ու նույնիսկ համաձայնեցված շատ դրույթներ այլևս ակտուալ չեն։ Ավելին, այս հարցազրույցի տողատակով անցնում է այն միտքը, որ Հայաստանը պատրաստ է պատերազմի ու չի խուսափի դրանից՝ իր դիրքորոշումը պահպանելու հարցում, այնպես որ, համաշխարհային հանրությունն ու ներգրավված այլ կողմերը պետք է իրենք էլ իրենց մասով հստակեցնեն իրենց դիրքորոշումն ու անելիքը։

Thursday, April 21, 2016

Տպավորություն է, որ մեր ԱԳՆ-ը փորձում է մեզ վրա Հայաստանի կապիտուլյացիան թանկով վաճառել

Դատելով Շավարշ Քոչարյանի հարցազրույցից, բանակցությունների սեղանին քաննարկվում է մի փաթեթ, որը բարդ է անվանել այլ կերպ, քան Հայաստանի կապիտուլյացիա։ Անդրադառնալուվ ռուսական մի շարք պարեբարականների հրապարակումներին, պարոն Քոչարյանը հորդորել է առաջնորդվել պաշտոնական հայտարարություններով, այլ ոչ թե լրատվամիջոցների ասեկոսեներով։

Տագնապայինը սակայն այն կարճ նկարագիրն է, որ Շավարշ Քոչարյանն արել է՝ համանախագահների առաջարկների վերաբրեյալ․

«Ավելին ասեմ՝ ներկա իրավիճակում անհնարին է հաշվի չառնել Ադրբեջանի այն կեցվածքը, այն ագրեսիան, որը նա իրականացրեց՝ խախտելով արդեն առկա երեք՝ եռակողմ համաձայնագրերը,եվ բնական է, արդեն ապագա բանակցային գործընթացը պետք է ելնի երկու հանգամանքից: Առաջինը՝ պետք է երաշխավորված լինի կրակի դադարեցումը, որովհետև երբ կրակում են, անհնարին է բանակցել: Այսինքն՝ զինադադարը պետք է պահպանվի: Հաջորդը՝ պետք Է հաշվի առնել, որ գործ ունենք մի սուբյեկտի հետ, որը, հակառակ իր իսկ միջազգային պարտավորության, իսկ եռակողմ համաձայնագրերը միջազգային պարտավորություններ են, կարող է խախտել» 
Հիմա ոմանք կցանկանան հարձակվել Քոչարյանի վրա, բայց այս պարագայում նրա միակ մեղավորությունն այն է, որ նա փորձում է հնարավորինս փափուկ ձևակերպումներով հրամցնել այն խայտառակ դրույթները, որոնք հայտնվել են բանակցությունների սեղանին։ Տպավորություն է, որ մեր քաղաքական ղեկավարությունը լրիվ մոռացել է, որ առաջին պատերազմում հաղթող կողմը եղել ենք մենք։ Տպավորություն է, որ մեր քաղաքական ղեկավարությունը չի գիտակցում, որ առաջին պատերազմն այլևս այդքան ակտուալ չէ, որովհետև սկսվել է նոր պատերազմ, որի առաջին փուլում մենք առնվազն չենք պարտվել ու նման խայտառակ դրույթները պարզապես անընդունելի են։ Մինչդեռ, տեսեք թե ինչ փափլիկ բարձ են ուզում դնել մեր գլխի տակ։ Մեջբերում եմ Շավարշ Քոչարյանին․
«Այն, ինչ առաջարկել են համանախագահները, իհարկե հայկական կողմի երազանքը չի եղել, բայց հիմքում ընկած են փոխզիջումային տարբերակներ: Տեսեք՝ կա այսպես ասած՝ հետաձգված հանրաքվեի գաղափարը: Իհարկե, տարօրինակ էր, երբ արդեն եղել է հանրաքվե, ու Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը, լիովին համապատասխան և միջազգային իրավունքի, և այն ժամանակ գործող Խորհրդային միության Սահմանադրությանը, օրենքներին կազմակերպել է հանրաքվեն, իր կամարտահայտությունը հստակ արտահայտել է: Ո՞րն է հետաձգված հանրաքվեի իմաստը: Ըստ միջնորդների՝ դա ուղղված է նրան, որ, այդպես ասած՝ Բաքվի իշխանությունները կարողանան փրկել իրենց դեմքը և ժամանակ ունենան դա մատուցել, հրամցնել իրենց ժողովրդին դրա անհրաժեշտությունը, որովհետև հանրաքվեի արդյունքը, ելնելով այն պայմաններից, որոնք նախապես համաձայնեցված են, գրեթե հասկանալի էր, կանխատեսելի էր»:
Սա արդեն բացարձակ խայտառակություն է, երբ ՀՀ փոխարտգործնախարարը շա՜տ զգուշորեն փորձում է բացատրել, թե ինչու մենք պետք է հանդուրժենք ԼՂՀ միջանկյալ կարգավիճակին։ Տեսեք-տեսեք, Ադրբեջանի հասարակությանը համոզելու համար է։ Բո որ չհամոզվե՞ց․․․

Մի իշխանությունները հասկանո՞ւմ են արդյոք, որ այս փուլում այլևս անհանր է որևէ տարածք վերադարձնել, որովհետև դա դիտարկվելու է որպես թուլություն։ Մեր իշխանությունները հասկանո՞ւմ են, որ Հայաստանում չի եղել դեռ այնպիսի իշխանություն, որը կկարողանար հող հանձնել ու մարսել այդ իրողությունը, որովհետև հենց հաջորդ օրը նույն այն ժողովուրդը, որ միահամուռ առաջին գիծ էր մեկնելու, սկսելու է արդեն Երևանում պատասխան պահանջել նրանց բոլոր մեղքերի ու բացթողումների համար։ Պատրա՞ստ են այդ պատասխանը տալուն։ Ոչ ոք չի կարող պատրաստ լինել, առավել ևս, երբ ամեն ինչ արել են մինչև այդ, երկիրը թուլացնելու համար։

Մեր իշխանությունները ու դիվանագետները (այդ թվում Շավարշը) պետք է հասկանան, որ 4-օրյա պատերազմը փոխել է իրավիճակ, ու կարելի է մեկընդմիշտ մոռանալ մեր զինվորներին գլխատող զինվոր ունեցող պետությանը տարածքներ զիջելու մասին։ Չի կարող նման բան լինել, որովհետև առանց այդ պետությանը պարտության մատնելու, ցանկացած տարածքային զիջում չի հանգեցնելու խաղաղության։ Միակ բանը, որին այն հանգեցնելու է՝ նոր պատերազմն է, որը հակառակորդը սկելու է ավելի հարմար բնագծերից ու ավելի բարձր մարտական ոգով։

Ցանկացած զիջում դավաճանություն է։

Wednesday, April 20, 2016

Այսքան ասելուց հետո էլ, միևնույն է, ԱԳՆ-ն էշի ականջում է քնած

Արդեն երկու շաբաթ է անցել նոր հրադադարից ու այս երկու շաբաթվա մեջ հոլի պես պետք է աշխատեր մեր ԱԳՆ-ը, որովհետև արդեն պատերազմի օրերին իրենց ձեռքի տակ կային անհերքելի փաստեր՝ Ադրբեջանի բանակի կողմից իրականացված վայրագությունների մասին ու բացի բուն կոնֆլիկտի կարգավորման պրոցեսսներից և դրանցով զբաղվող միջազգային կամակերպություններից, կան նաև այլ ինստիտուտներ, որտեղ կարելի է արծարծել այլ կարևոր թեմաներ, ինչպիսին է օրինակ՝ մարդկայնության դեմ հանցագործությունների հարցը։

Ես վստահ եմ, որ հեսա մի երկու շաբաթից ԱԳՆ-ը հանդես կգա հերթական մուննաթոտ հայտարարությամբ, որտեղ կվստահեցնի, որ իրենք տիտանական աշխատանք են տարել ու մի այլ կարգի հետամուտ են եղել, պարզապես դա արել են թաքուն/ոչ հրապարակային/կուլուարներում։

Հարգելի՛ անտաղանդ դիվանագիտական կորպուս, մենք ունենք տասնյակ դեսպաներր ու պատվիրակներ՝ տարբեր միջազգային տրիբուններում, ունենք փոխարտգործնախարարներ և ունենք բեխեր արտգործնախարար։ Հիմա պետք է այս բոլոր դերակատարները ռմբահարեին նոտաներով, պետիցիաներով ու զեկույցներով բոլոր միջազգային և օտարերկյա ինստիտուտները, ակտիվ ու հրապարակայնորեն քչփորեին ամեն հնարավոր բան՝ երկկողմ հարաբերություններից սկսած ու ՄԱԿ-ի մաստաբով վերջացրած, պետք է օր ու գիշեր հրապարակային հայտարարություններ անեին՝ չմոռանալով կուլուարային պրոցեսսների մասին, որպեսզի իրենց կոնտրագենտները վաղը հնարավորություն չունենան ասելու, թե իրենց ոչինչ չեն արել; 

Ես անկեղծորեն չգիտեմ, թե ինչով են զբաղվում ԱԳՆ-ում հիմա, հավանաբար ինչ որ բան փորձում են անել, բայց դա ակնհայտորեն քիչ է ու առավել ևս անթույլատրելի է նման ստվերային գործելաոճը։ Օրինակ վերցրեք մեր թշնամուց․ դրաննց դիվանագիտական կորպուսը կիբորգների նման է աշխատում մոլորակի բոլոր անկյուններում, բոլոր հնարավոր ու անհնար ամբիոններում, իսկ Մամեդյարովը Ալիևից հետո ամենահաճախ հայտնվող դեմքն է Մեդիա դաշտում։

Իրար եկե՛ք, թամբալնե՛ր։ Սովորել եք տարիներ շարունակ ձրիակերությամբ զբաղվել ու աննպատակ միջազգային միջոցառումների մասնակցել։ Ժամանակն է, որ դուք էլ այս երկրին մի՜ քիչ օգտակար լինեք։

Tuesday, April 19, 2016

Արցախյան հակամարտության լուծման ռուսական սցենարը

Ըստ ռուսական հեղինակավոր «Իզվեստիյա» պարբերականի, Պուտինն ու Ռուսաստանը առաջիկայում փորձելու են էական փոփոխությունների հասնել Արցախյան հակամարտության բանակցությունների հացրում։ Մասնավորապես ասվում է, որ Պուտինը փորձելու է համոզել Ալիևին ու Սարգսյանին էական փոխզիջումների գնալ, որոնք հիմնականում կայանում են հետևյալում․

1․ Ազատագրված տարածքների վերադարձ Ադրբեջանին։
2․ ԼՂՀ-ին ժամանակավոր կարգավիճակի շնորհում և սահմանների բացում։
3․ Փախստականների վերադարձ։
4․ Խաղաղապահների տեղակայում։
5․ Իրավիճակի կայունանալոււց հետո հանրաքվեի անցկացում, որն էլ պետք է որոշի Արցախի ճակատագիրը։

Ադրբեջանի դիրքորոշումը մի կողմ եթե դնենք, ապա բացարձակապես անհասկանալի է, թե հանուն ինչի Հայաստանը պետք է զոհավերի իր ազգային շահերն ու ընդունի այս խայտառակ կետերը։ Այս կետերով փաստացի ստացվում է, որ պատերազմում հաղթող երկիրն անհամեմատ ավելի մեծ զիջումների պետք է գնա, քան պարտվողը։

Առանձնացնեմ առանցքային նշանակության դրույթներ՝ կապված դրանցից յուրաքանչյուր հետ։

1․ Ինչո՞ւ պետք է Հայաստանն մասնակի և առավել ևս ամբողջությամբ վերադարձնի հողեր, որոնց համար արյան գին է վճարել։ Այդ պարագայում, ինչո՞ւ Ռուսաստանը հետամուտ չի լինում Կալինինգրադն ու Կուրիլյան կղզիները համապատասխանաբար՝ Գերմանիային ու Ճապոնիային վերադարձնելու հարցում։ Եթե տեսական հավանականության կատերգորիայում խոսենք, ապա եթե անգամ տարածքներ վերադարձվեն՝ անբեկանելի երաշխիքների դիմաց, ապա Արցախը Հայաստանին կապող երկու շրջանները՝ Քելբաջարն ու Լաչինը վերադարձնելու մասին խոսք լինել անգամ չի կարող։

2․ Ի՞նչ ժամանակավոր կարգավիճակի մասին է խոսքը, եթե Արցախի ժողովուրդը արդեն քանիցս հայտնել է իր դիրքորոշման մասին, ինչո՞ւ պետք է նոր դուբլով կրկնել։ Եթե Ռուսաստանն այդքան ստորադասում է ազգերի ինքնորոշման իրավունքը, ապա ինչո՞ւ է այդպես կառչում Ղրիմի հանրաքվեից ու չի քննարկում նոր հանրաքվե անցկացնելու տարբերակը, որին կմասնակցեն նաև Ղրիմի հարակից շրջանների ուկրաինացի ու թաթար բնակչությունը։

3․ Իյա, իրո՞ք։ Եթե քննարկվում է փախստականների վերադարձի հարցը, ապա ինչում միայն ադրբեջանցիների։ Հայ փախստականներ քի՞չ են եղել։ Օրինակ՝ Բաքվից։ Թե՞ իրենց այս կոնֆլիկտի ուղեծրից դուրս է պետք դիտարկել։ Կամ էլ, ինչո՞ւ պետք է առաջնահերթություն տանք փախստականների վերադարձին։ Թող խաղաղության պայմանագիր լինի, իրավիճակի կայունացում ու խաղաղություն և այդ ժամանակ թող մարդիկ վերադառնան։

4․ Քանի՞ կոնֆլիկտներում են խաղաղապահները եղել աարդյունավետ ու քանիսում՝ անարդյունավետ։ Կարծում եմ, այս հարցադրումը հռետորականների շարքից է, որովհետև փաստարկված պատասխանը հասկանալի կդարձնի, որ խաղաղապահների վրա հույս դնել չի կարող ոչ Հայաստանը, ոչ էլ Ադրբեջանը։

5․ Արցախի ճակատագիրը որոշված է հանրաքվեով ու 2 պատերազմներով։ Այն էլ երբեք չի լինելու Ադրբեջանի կազմում։ Հենակետայինը պետք է լինի հենց այս դրույթը՝ անկխան նրանից, թե ոնց են դրան վերաբերվում Պուտինը, Ալիևը և Համաշխարհային հանրությունը։

Monday, April 18, 2016

Հրազդանի ընտրությունների 2 հիմնական դասերը

Երեկ միանգամից միքանի մարզերում տեղի ունեցան ՏԻՄ ընտրություններ, որոնցից առավել ուշագրավն իհարկե Հրազդանի քաղաքապետի ընտրություններն էին: Արդյունքներն արդեն հայտնի են. վերընտրվել էր ՀՀԿ-ական Արամ Դանիելյանը՝ հավաքելով ձայների 50 տոկոսից քիչ ավելին, իսկ ընդդիմադիր հիմնական թեկանածուն՝ հավաքելով 2000 քվե ավելի քիչ, ստացել էր քվեների 42 տոկոսը:

Այս ընտրությունների առավել ուշագրավ դասերը ոչ այնքան դրանց ընթացքն էին, ոչ էլ տեղ գտած խախտումները: Ի վերջո, ոչ մեկի համար նորություն չէր, որ ՀՀԿ-ն կիրառելու է իր ադմինիստրատիվ ռեսուրսները, իսկ հենց Փաշինայանի շուրթերով ասվում է, որ իրենք ընդունում են իրենց պարտությունը և վստահ են, որ իրենց ոչ մի քվե չի գողացվել: Կեղծիքներ եղել են իհարկե, բայց դրանք ոչ մասշտաբային են եղել, ոչ էլ զոռբայության աներևակայելի բարձրունքներ են գրանցվել:

Այս ընտրություններից, ըստ իս, երկու հետևություններ է պետք անել և երկուսն էլ՝ ՔՊ- մասով.

1. Լավ է, թե վատ, բայց իրենց հայտարարած հայեցակարգին հավաարիմ են մնում և ամեն ընտրապայքար կենաց-մահու կռվի չեն վերածում: Մարդիկ չունեն ձեռքների տակ այնպիսի փաստեր, որոնցով կարելի էր բողոքարկել ընտրությունների արդյունքները, կամ էլ եղածները բավարար չեն և այս ամենից ողբերգություն չեն սարքում: Ներողություն են խնդրում ընտրողներից ու ասում են, որ ԻՐԵՆՔ ԵՆ թերացել և ԻՐԵՆՔ ԵՆ հետևություններ անելու: Ոչ մի մեսսիականություն, ոչ մի ֆրուստրացիա և հուսահատություն, ոչ մի ամպագորգոռ ու ցասումնալից հայտարարություններ՝ ռեժիմի հասցեին: Սա նման էր քաղաքակիրթ երկրներին հարիր ընտրապայքարի:

2. Սասուն Միքայելյան՝ հենվելով Քաղաքացիական Պայմանագրի վրա, այս ընտրություններին հավաքեց գրեթե նույնքան ձայն, որքան նախորդ ընտրություններին, երբ Միքայելյանին սատում էր ամբողջ ՀԱԿ-ը: Սա իհարկե դեռ ուղղակիորեն չի վկայում դրա մասին, բայց առնազն հուշում է, որ Քաղաքացիական պայմանագիրն իր քաղաքական կշռով առնվազն մոտ է ՀԱԿ-ին հավասարվելուն: Ընդ որում, ոչ թե այսօրվա ՀԱԿ-ին, այլ այն ՀԱԿ-ին, որի մեջ մտնում էին այն բոլոր կուսակցություններն ու միավորումները, որոնք լքեցին ՀԱԿ-ը 2012-2016 ընկած ժամանակահատվածում:

Սա արդեն վկայում է այն մասին, որ գալիք խորհրդարանական ընտրություններում, մեր ընդդիմադիր դաշտի քարտեզը լուրջ փոփոխություններ է կրելու ու չի բացառվում, որ հենց Քաղաքացիական Պայմանագիրը դառնա դոմինանտ ընդդիմադիր ուժ:

Tuesday, April 5, 2016

«Ադրբեջանը միակողմանիորեն դադարեցնում է բոլոր մարտական գործողությունները, պայմանով, որ հայերը տեղից չեն շարժվի»․ Ալիեվ

Այսօր Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը բավականին ուշագրավ հայտարարություն է արել՝ կապված հրադադարի վերահաստատաման հետ։ Ադրբեջանական բանակի վիրավոր զինծառայողների այցելության ժամանակ, Ալիեվը հայտարարել է․ 

«Մեր երկրի տարածքային ամբողջականությունը երբեք չի եղել ու չի լինի քննարման թեմա։ Եթե այսօր Հայաստանի ղեկավարությունն ընդունի իր սխալները, անկեղծ գործի բանակցությունների հարցում, ապա հիմքեր կան հարցը խաղաղ կարգավորելու համար։
Մենք ցանկանում ենք դա։ Ադրբեջանն այսօր էլ հայտարարում է, որ միակողմանիորեն դադարեցնում է բոլոր մարտական գործողությունները, բայց մեկ պայմանով․ հակառակ կողմը չպետք է օգտագործի դա։ Թող նրանք դադարեն ու տեղներից չշարժվեն»։

Անկախ ամեն ինչից ու հետագա զարգացումներից, մի բան կարելի է վստահորեն պնդել կապված այս խոսքերի հետ․ սա հաղթանակած առաջոներդի խոսքեր չէին։ Սա ավելի շուտ վտիտ ակկնարկ-խնդրանք էր, որը թարգամանաբար նշանակում է, որ ամեն ինչ կարող է առաջվա պես լինել, միայն թե պետք է հայերն էլ հավատարիմ մնան ջենթլմենական համաձայնությունը ու զորքերը առաջ չտան։ Այսինքն, կարելի է ենթադրել, որ Ադրբեջանի կորուստները այնքան մեծ են, իսկ ձեռքբերումներն՝ այնքան չնչին (եթե կան այդպիսիք), որ Ալիևևն ակնհայտորեն չի ցանակնում բախումների շարունակում, քանի որ դրանք հղի են էլ ավելի կատաստրոֆիկ հեռանկարներով։