Տպավորություն է, որ հանրությունը այդպես էլ չի գիտակցել քվեարկության ռեյթինգային քվեարկության իրական պոտենցիալն ու այն ստեղծելու մոտիվները։ Շատերը վերաբերվում են դրան, որպես նույն մեծամասնական կարգող քվեարկության։ Ընդ որում, այս ընկալումը տարածվում է նաև քաղաքական կուսակցությունների վրա, ինչը առավել քան տարօրինակ է։Իրականում, ռեյթինգային քվեարկությունը կամա, թե ակամա նպաստելու է կուսակցությունների էվոլյուցիային։ Հատկապես՝ ՀՀԿ-ի էվոլյուցիային։ Ի վերջո, ի՞նչ ունեինք նախկինում։ Նախընտրական պայքարում կուսակցությունը վերածվում էր մի համակարգի, որը շատ նման է կազմակերպված հանցավոր խմբավորման համակարգին՝ կա «օբշակ», որն ուղղվում է ընհանուր շահի սպասարկամնը և դա առանձին անդամների առաջխաղացմանը (համամասնական ու մեծամասնական քվերակության կոնտեքստում)։ Ի՞նչ ունենք հիմա․ կուսակցությունները մի կողմից պայքարում են ընդհանուր շահի համար (համամասնական), բայց լոկալ մակարդակում, թեկնածուները պայքարում են միմյանց դեմ, ընդ որում՝ նույնիսկ սեփական կուսակիցների։
Սրա արդյունքը լինելու է այն, որ Հայաստանում սկսվելու է կյանքի կոչվել քաղաքական դարվինիզմը, երբ քաղաքական կյանքը պահպանելու են միայն ամենաուժեղները։ Ընդ որում՝ դատելով նրանից, թե ինչ հեշտությամբ Սերժ Սարգսյանը հրաժարվեց մինչ այժմ ՀՀԿ-ի համար ձայն ապահովող լոկոմոտիվի գլխավոր «կաչեգարներից», կարելի է հստակ եզրակացություն անել, որ այլևս չի լինելու այնպես, որ զուտ ուժը, հարստությունը ու/կամ քրեական հեղինակության գործոնը լինելու են որոշիչ։
Ամեն ընտրատարածքում իրար դեմ են դուրս գալու թեկնածուներ, ովքեր այս կամ այն չափով ունեն թե՛ փող, թե՛ ուժ, թե՛ հեղինակություն, բայց նրանք արդեն ստիպված են լինելու փոշիացնել այդ ռեսուրսները ոչ միայն այլ կուսակցությունների թեկնածուների դեմ պայքարում, այլև յուրայինների։ Արդյունքում, հենց նոր համակարգի տրամաբանությունն է մղելու նրանց, որպեսզի ավելի ու ավելի շատ գործեն դասական քաղաքական խաղի կանոններով, սկսեն ավելի շատ ուշադրություն դարձնել լոկ պոպուլիզմից ու ընտրակաշառքից, նաև իրատեսական խոստումներ տալուն (հետագայում՝ դրանք նաև կատարելուն), որովհետև ակնհայտ է, որ գծված են որոշ կարմիր գծեր, որոնք անցնելու դեպքում նրանք պատժվելու են, իսկ առանց դրանց անցնելու դժվար է լինելու հին զոռբա եղանակներով հասնել բաղձալի մանդատին։
Իհարկե, քաղաքական էվոլյուցիան մի օրվա մեջ չի գրանցի երևելի արդյունքեր, բայց բարեբախատաբար, բնական էվլոյուցիայի պես հազարամյակներ էլ չի պահանջի։ Կարծում եմ, որ այս ընտրությունները ավելի շատ փորձադաշտ կդառնան, բայց եթե համակարգը պահպանվի այս տեսքով, արդեն մի քանի ընտրություններից հետո, մենակ կունենանք շատ ավելի առողջ ու բառի բուն իմաստով՝ քաղաքական համակարգ։
No comments:
Post a Comment